zbędność nieruchomości na cel wywłaszczenia - terminy

 
W dzisiejszym wpisie, chciałbym się zająć jednym z aspektów zwrotu wywłaszcoznych nieruchomości, a mianowicie terminami, o których mowa w art. 137 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (dalej jako u.g.n.).

Zgodnie z przywołaną wyżej normą prawną:
 
1. Nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli:
1) pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu albo
 
2) pomimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten nie został zrealizowany. 
 
Jeszcze do niedawna omawiany przepis nie budził kontrowersji. Patrzono na datę wywłaszczenia i od niej liczono odpowiednio 7 i 10 lat. Jednak od jakiegoś czasu w orzecznictwie organów administracji przyjmuje się, że jeżeli do wywłaszczenia doszło przed wejściem w życie u.g.n., to powyższe terminy nie mają w ogóle zastosowania. Czy słusznie? W mojej ocenie nie.

Wspomniany wyżej pogląd opiera się na wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 marca 2013 roku, sygnatura akt: I OSK 1981/11. Jednak wyrok ten jest źle interpretowany przez organy administracji. Zanim przejdziemy do jego analizy trzeba jeszcze dodać, że termin 7 letni został wprowadzony wraz z wejściem w życie u.g.n. czyli w dniu 1 stycznia 1998 roku, natomiast termin 10 letni został wprowadzony jedną ze zmian do u.g.n., która weszła w życie w dniu 22 września 2004 roku.


W uzasadnieniu wspominanego wyżej wyroku Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił uwagę na fakt, że problematyczna jest sytuacja, w której do rozpoczęcia realizacji celu wywłaszczenia nie doszło przed dniem 1 stycznia 1998 roku, zaś do realizacji celu wywłaszczenia nie doszło do dnia 22 września 2004 roku pomimo tego, że upłynął odpowiednio 7 i 10 lat od wywłaszczenia, które w sprawie rozpoznawanej przez Naczelny Sąd Administracyjny miało miejsce w 1970 roku.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że jeżeli cel wywłaszczenia rozpoczęto realizować na krócej niż 7 lat przed dniem 1 stycznia 1998 roku oraz zrealizowano ten cel do 22 września 2004 roku (data wejścia w życie zmiany u.g.n. dodającej przesłankę zbędności nieruchomości), to przesłanki zbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia, o których mowa w art. 137 u.g.n. nie będą zachodzić. 
 
Jednakże, co niezwykle istotne, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził jednocześnie, iż:
 
Nie można zatem wymagać, aby ocena zbędności nieruchomości na cel jej wywłaszczenia była oceniana przez pryzmat upływu terminów określonych w art. 137 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jeżeli okoliczności faktyczne określone - w tym przepisie zaistniały przed jego wejściem w życie, bądź odpowiednio przed wejściem w życie nowelizacji tego przepisu, tj. przed dniem 22 września 2004 r.
Terminy te miałyby natomiast znaczenie wtedy, gdyby odpowiednio: nie podjęto prac związanych z realizacją celu wywłaszczenia przed dniem 1 stycznia 1998 r., bądź też nie zrealizowano celu wywłaszczenia, przed dniem 22 września 2004 r.
(podkreślenie własne M.S.)
 
Tym samym w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego terminy: 7 letni i 10 letni mają znaczenie i zastosowanie, jeżeli nie podjęto prac związanych z realizacją celu wywłaszczenia przed dniem 1 stycznia 1998 roku, bądź też nie zrealizowano celu wywłaszczenia przed dniem 22 września 2004 roku.
Powyższy pogląd jest słuszny - jeżeli bowiem w momencie wejścia w życie u.g.n. - 1 stycznia 1998 roku, bądź w momencie wejścia w życie zmiany do u.g.n. 22 września 2004 roku, istniały stan faktyczny, który w myśl nowych przepisów (1 stycznia 1998 roku) lub znowelizowanych przepisów (22 września 2004 roku) uzasadniał uznanie nieruchomości za zbędną na cel wywłaszczenia, to przepisy te winny znaleźć zastosowanie.
 
W praktyce oznacza to, że jeżeli wywłaszczenie nastąpiło dawniej niż 7 lat licząc wstecz od 1 stycznia 1998 roku oraz 10 lat licząc wstecz od 22 września 2004 roku, a do dnia 1 stycznia 1998 roku nie rozpoczęto jeszcze  realizacji  celu wywłaszczenia lub do dnia 22 września 2004 roku cel wywłaszczenia nie został jeszcze zrealizowany, to przesłanki zwrotu nieruchomości o których mowa w art. 137 ust. 1 u.g.n. niewątpliwie zachodzą, a przepis ten znajduje pełne zastosowanie.
 
Tym samym błędne jest liczenie tych terminów, jak często chcą organy administracji, odpowiednio od 1 stycznia 1998 roku w przód, czyli do 1 stycznia 2005 roku oraz od 22 września 2004 roku w przód, czyli do dnia 22 września 2014 roku. 
 
Istotne jest bowiem to, czy na dzień wejścia w życie przepisów wprowadzających omawiane terminy istniał stan faktyczny, które pod te przepisy podpadał
To z kolei oznacza, jak wspomniałem wcześniej, że jeżeli do dnia 1 stycznia 1998 roku nie rozpoczęto prac związanych z realizacją celu wywłaszczenia, a do wywłaszczenia doszło 1 stycznia 1991 roku lub wcześniej, to nieruchomość powinna być uznana za zbędną na cel wywłaszczenia. Analogicznie, jeżeli do dnia 22 września 2004 roku nie zrealizowano celu wywłaszczenia, a do wywłaszczenia doszło 22 września 1994 roku lub wcześniej, to nieruchomość również powinna być uznana za zbędną na cel wywłaszczenia. 
 
Analizowany problem, to przykład sytuacji - niestety wcale nie rzadkiej - w której z orzeczenia sądowego wyciąga się wnioski zupełnie inne, niż te, które rzeczywiście wynikają z tego orzeczenia. 
 
Tym bardziej należy zatem "pilnować" organów administracji i w razie potrzeby, wnosić środki zaskarżenia. 
 

formularz kontaktowy

Nazwa

E-mail *

Wiadomość *

obserwatorzy

Copyright © paragrafowanie