Koronawirus a wyjazd wakacyjny

Koronawirus a wyjazd wakacyjny

Dzisiejszy post dotyczy zorganizowanych wyjazdów wakacyjnych - w okresie epidemii (w zasadzie już pandemii - ogłoszonej dzisiaj) wirusa SARS-CoV-2wywołującego chorobę COVID-19, a konkretnie jednego aspektu związanego z takimi wyjazdami - rezygnacji nich. Chodzi o to, czy możemy odwołać taki wyjazd z tego powodu, że w danym kraju występuje COVID-19? 

Chodzi przy tym o wyjazdy wakacyjne organizowane przez podmioty świadczące usługi turystyczne, czyli po prostu przez tak zwane biura podróży. Do takich wyjazdów zastosowanie znajduje ustawa z dnia 24 listopada 2017 roku o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dziennik Ustaw z 2017 roku, pozycja 2361 ze zmianami, dalej jako ustawa), a same wyjazdy określane są w niej jako imprezy turystyczne.

W mojej ocenie odpowiedź na postawione wyżej pytanie jest twierdząca.

Otóż zgodnie z art. 47 ust. 4 ustawy:

Podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie.

W takim przypadku, zgodnie z art. 47 ust. 6 ustawy organizator wyjazdu zobowiązany jest do zwrotu opłat i wpłat na wyjazd w terminie 14 dni od dnia rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej. Żadne dodatkowe odszkodowanie nie przysługuje w takim wypadku, aczkolwiek możliwe jest uzyskanie świadczenia ubezpieczeniowego - jeżeli zawarta została umowa ubezpieczenia, które obejmuje takie ryzyko.

W związku z powyższym, należy wskazać, że sytuacja epidemii (a tym bardziej pandemii) COVID-19 i występowania COVID-19 w kraju, w którym miał być zorganizowany pobyt, jest bez cienia wątpliwości nieuniknioną i nadzwyczajną okolicznością występującą w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie. 

Jednakże z tego co mi wiadomo zdarza się, że biura podróży kwestionują skuteczność odstąpienia, wskazując iż konieczne jest aby nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności, miały znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego, a to w ocenie biur podróży oznacza, iż COVID-19 musi występować w miejscowości (nie tylko w kraju), w której miał odbyć się wypoczynek.

Taka interpretacja (pomijając aspekt moralny) jest zupełnie chybiona, przecież w zdecydowanej większości przypadków wyjazd ma się wiązać z relaksem i wypoczynkiem. Sytuacja w której występuje epidemia (a tym bardziej pandemia), a COVID-19 został potwierdzony w kraju, w którym miała się odbyć impreza turystyczna, całkowicie przekreśla szanse na jakikolwiek relaks i wypoczynek. Pominąwszy kwestię ciągłego strachu i napięcia związanych z możliwością zarażenia się, podróż i pobyt w takiej sytuacji mogą wiązać się z obowiązkiem poddania się izolacji, kwarantanny lub innym działaniom i środkom sanitarno-epidemiologicznym. Zresztą, jeżeli COVID-19 został potwierdzony w kraju, w którym miał odbyć się wypoczynek, to nie ma żadnej pewności, że nie występuje w konkretnej miejscowości, w której miał odbyć się ten wypoczynek. Żaden kraj, nawet Korea Południowa, nie przeprowadza bowiem testów dla wszystkich osób przebywających na jego terenie. 

Nie mam zatem żadnych wątpliwości - wystąpienie epidemii (a tym bardziej pandemii) i COVID-19 w kraju, w którym miała się odbyć impreza turystyczna, ma znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej i nie powinno być w tej kwestii żadnych dyskusji. Jest jednak jeden wyjątek - jeżeli ktoś poszukuje wrażeń i świadomie chce doświadczyć sytuacji związanej z zagrożeniem epidemiologicznym (a znam takie przypadki), to wówczas omawianego wpływu brak i brak również podstaw do odstąpienia od umowy na organizację imprezy turystycznej.

Należy tutaj wspomnieć również, i zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dziennik Ustaw z 2020 roku, pozycja 374, dalej jako: specustawa):

1. W przypadku, gdy podróżny odstąpi od umowy w trybie określonym w art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 548) lub organizator turystyki rozwiąże umowę o udział w imprezie turystycznej w trybie określonym w art. 47 ust. 5 pkt 2 tej ustawy, które to odstąpienie od umowy lub rozwiązanie umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, przedsiębiorcy turystycznemu przysługuje zwrot wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny, o którym mowa w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2214).
2. Przedsiębiorca turystyczny w przypadku, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, o zwrot wpłaty, nie później niż w terminie 60 dni od dnia odstąpienia od umowy lub rozwiązania umowy, o których mowa w ust. 1.
3. We wniosku do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego o zwrot wpłat należy wykazać kwotę mającą podlegać zwrotowi. Do wniosku dołącza się dokumenty potwierdzające odstąpienie od umowy lub jej rozwiązanie, o których mowa w ust. 1, wraz z oświadczeniem organizatora turystyki dotyczącym daty, w których to oświadczenie lub rozwiązanie stało się skuteczne oraz korektę złożonej deklaracji wraz z wykazem umów, z których wynikają składki podlegające zwrotowi w przypadku, o którym mowa w ust. 1.

Powyższa regulacja potwierdza zatem, że wystąpienie epidemii wirusa SARS-CoV-2 może być skuteczną podstawą odstąpienia od umowy na organizację imprezy turystycznej. Regulacja ta przyznaje również przedsiębiorcom turystycznym uprawnienia do zwrotu wpłat na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny.