rada nadzorcza w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółce akcyjnej

 
Rada nadzorcza w spółkach kapitałowych jest bardzo ważnym organem. To oczywiście truizm, ale faktyczna rola rady nadzorczej może być znacznie większa, aniżeli tylko (lub aż) nadzorowanie działalności spółki. Bardzo często do zadań rady nadzorczej należy bowiem powoływanie i odwoływanie członków zarządu , zwłaszcza w tych sytuacjach, w których skład rady nadzorczej wybierany jest przez udziałowców lub akcjonariuszy, albo jest powoływany przez niektórych udziałowców lub akcjonariuszy posiadających w tym zakresie określone uprawnienia osobiste lub związane z udziałami albo akcjami. Stosunkowo często jest zatem tak, że rada nadzorcza jest łącznikiem pomiędzy udziałowcami lub akcjonariuszami, a zarządem spółki. W takiej sytuacji to de facto rada nadzorcza staje się organem, który nieformalnie decyduje o najważniejszych kwestiach w spółce.
 
Należy przy tym zwrócić uwagę, na różnice w funkcjonowaniu rady nadzorczej w spółce a ograniczoną odpowiedzialnością oraz w spółce akcyjnej. Nie chodzi przy tym o to aby opisywać całą regulację dotyczącą rady nadzorczej w obu spółkach, lecz zwrócić uwagę na najważniejsze różnice w kontekście kompetencji przysługujących radzie nadzorczej.
 
Przede wszystkim w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zasadą jest, że każdy członek rady nadzorczej może samodzielnie wykonywać prawo nadzoru (art. 219§5 k.s.h.). Tymczasem w spółce akcyjnej jest dokładnie odwrotnie i zasadą jest kolegialne działanie rady nadzorczej (art. 390§1 k.s.h.). W spółce akcyjnej rada nadzorcza może wprawdzie delegować swojego członka do samodzielnego pełnienia czynności nadzorczych, jednak w takim wypadku ów członek zobowiązany jest do przestrzegania zakazu konkurencji (art. 390§3 k.s.h. w zw. z art. 380 k.s.h.). W sytuacji typowej zakaz konkurencji nie dotyczy członków rady nadzorczej.
 
Należy przy tym zwrócić uwagę, że sposób działania rady nadzorczej ma bardzo istotne znacznie zważywszy na to, że do jej kompetencji należy między innymi badanie wszystkich dokumentów spółki, żądanie od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywanie rewizji stanu majątku spółki. (art. 219§4 k.s.h. oraz art. 382§4 k.s.h.). O ile zatem w spółce z ograniczoną żądanie udostępnienia dokumentów pochodzące od każdego członka rady nadzorczej powinno być wykonane, o tyle w spółce akcyjnej niezbędne jest podjęcie uchwały w tej kwestii.
 
W spółce akcyjnej możliwe jest powołanie rady nadzorczej w drodze głosowania oddzielnymi grupami akcji - na wniosek akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 1/5 kapitału zakładowego. W takim wypadku najbliższy skład rady nadzorczej powoływany jest w drodze głosowania w oddzielnych grupach, choćby statut przewidywał inny sposób powoływania rady nadzorczej (art. 385 k.s.h.). W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, brak regulacji dotyczącej głosowania w oddzielnych grupach udziałowców. Jednakże z uwagi na stosunkowo dużą elastyczność regulacji dotyczącej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie ma żadnych przeszkód aby taki sposób powoływana rady nadzorczej przewidywała umowa spółki. 
 
W obu rodzajach spółek kompetencje rady nadzorczej mogą zostać rozszerzone (art. 220 k.s.h. i art. 384 k.s.h.) zwłaszcza poprzez wyposażenie rady nadzorczej w prawo wyrażania zgody na dokonywanie określonych czynności przez zarząd, przy jednoczesnym nałożeniu na zarząd obowiązku uzyskania takiej zgody. Oczywiście w świetle art. 17§3 k.s.h. czynność prawna wykonana bez zgody rady nadzorczej jest ważna i skuteczna.
 
Warto również wspomnieć, że ustawa z dnia 7 maja 2009 roku o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym nakłada na jednostki zainteresowania publicznego obowiązek utworzenia komitetu audytu (art. 86 tej ustawy). Do takich jednostek zainteresowania publicznego zalicza się podmioty podlegające szczególnemu nadzorowi z uwagi na przedmiot ich działalności, takie jak przykładowo zakłady ubezpieczeń. Członkowie komitetu audytu powoływani są przez radę nadzorczą (lub komisję rewizyjną) spośród jej członków (art. 86 ust. 1 ustawy). Przy czym jeżeli rada nadzorcza liczy nie więcej niż 5 członków zadania komitetu audytu mogą zostać powierzone całej radzie nadzorczej (art. 86 ust. 3 ustawy). Komitet audytu jest zatem rodzajem zespołu funkcjonującego w ramach rady nadzorczej. Brak przy tym jednoznacznej regulacji, czy komitet audytu działa kolegialnie czy każdy z jego członków może działać samodzielnie. Należałoby zatem uznać, że w tych spółkach w których rada nadzorcza działa kolegialnie, komitet audytu również działa kolegialnie, a w tych w których zasada kolegialnego działania nie obowiązuje, każdy członek komitetu audytu może działać samodzielnie. Wydaje się przy tym, że wobec braku jednoznacznej regulacji ustawowej, wewnętrzne regulacje spółki (w tym umowa spółki lub statut) mogą precyzować i modyfikować sposób działania komitetu audytu.
 

formularz kontaktowy

Nazwa

E-mail *

Wiadomość *

obserwatorzy

Copyright © paragrafowanie