Koronawirus - stan epidemii - nowe ograniczenia
Koronawirus - stan epidemii - nowe ograniczenia
Nowe ograniczenia wprowadzone roporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 roku zmieniającym rozporządzenie tego Ministra w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dziennik Ustaw z 2020 roku, pozycja 522, dalej jako: nowelizacja 1) postanowiłem uczynić przedmiotem nowego wpisu (a nie aktualizacji poprzedniego), albowiem ograniczenia te mają charakter bardzo daleko idący.
Przede wszystkim nowelizacja 1 wprowadziła daleko idące ograniczenia wolności poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (§1 pkt 2). Niestety przepisy w tym przedmiocie są nie tylko nieprezycyjne, ale w niektórych przypadkach wręcz kuriozalne (na co zwrócę oczywiście uwagę w dalszej części wpisu).
Nowelizacja 1 w okresie od dnia 25 marca 2020 roku do dnia 11 kwietnia 2020 roku zakazuje:
na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej przemieszczania się osób przebywających na tym obszarze
z pewnymi wyjątkami, o których mowa poniżej.
Należy w związku z tym zauważyć, że teoretycznie powyższa norma prawna dotyczy też przemieszczania się w pomieszczeniach (w tym we własnych mieszkaniach), środkach transportu czy własnych ogródkach, wszystkie te miejsca znajdują się bowiem na obszarze Rzeszposolitej Polskiej, a nie zostały wymienione w wyjątkach.
Oczywiście rozumiem potrzebę szybkiego działania. Tym niemniej przy tak krótkim i tak ważnym akcie prawnym jakim jest nowelizacja 1, nie było raczej problemu z tym, aby maksymalnie dopracować jego treść (a przynajmniej nie powinno być). Tak czy inaczej, należy przyjąć, iż miejsca, które wskazałem wyżej, nie podpadają pod omawiany zakaz, albowiem w przeciwnym razie nie miałoby to po prostu sensu. Zakaz należy zatem postrzegać jako obowiązujący na wolnej przestrzenii, poza zamkniętymi obiektami.
Dopuszczalne jest przemieczanie się w celu:
- wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych,
- zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej, tej osoby, osoby jej najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1950 i 2128), a jeżeli osoba przemieszczająca się pozostaje we wspólnym pożyciu z inną osobą – także osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;
- wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu;
- sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych.
O ile punkt 1 i 4 są mniej więcej zrozumiałe, o tyle punkt 2 jest mocno niedookreślony.
W przypadku punktu 2 wiadomo, że przez osobę najbliższą należy rozumieć małżonka, wstępnego, zstępnego, rodzeństwo, powinowatego w tej samej linii lub stopniu, osobę pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka, a także osobę pozostająca we wspólnym pożyciu. Nie wiadomo jednak czym są niezbędne potrzeby i to jeszcze związane z bieżącymi sprawami życia codziennego. Jak na przepis ograniczający konstytucyjną wolność poruszania się (art. 52 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), mamy tutaj do czynienia z wyjątkowym brakiem prezycji pozostawiającym pole do różnych interpretacji. Pominąwszy w tym miejscu, że omawiam przepisy rozporządzenia, które ograniczają konstytucyjną wolność (co samo w sobie nie powinno mieć miejsca, bo ograczenia są dopuszczalne tylko w ustawie - art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), należy wskazać, iż dla każdego inne są niezbędne potrzeby i inne są bieżące sprawy życia codziennego o ile w ogóle powyższe kategorie potrzeb i spraw da się dla danej osoby określić. Bo czy bieżącą sprawą życia codziennego będzie na przykład zakup szynki, w sytuacj w której do przeżycia można kupić cheb i masło? Nie mówiąc już o tym czy kupno takiej szynki będzie zaspokajało jeszcze niezbędną potrzebę, czy może już zbędną - nawet jeżeli uznać, że będzie to potrzeba związana z bieżącymi sprawami życia codziennego. A co jeżeli szynkę zastąpimy piwem lub winem? Takie i podobne pytania będą sobie musiały stawiać organy stosujące na codzień omawiane przepisy, a w ich przypadku niezwykle istotna powinna być szybkość działania (egzekwowania). Nie bardzo wiadommo również, jak do omawianych określeń ma się choćby bieganie w parku (czy też spacer), które sam Minister Zdrowia (którego zaangażowanie i wysiłek szanują) na konferencji w dniu 24 marca 2020 roku określił jako jak najbardziej dopuszczalne. Bo czy takie bieganie lub spacer ma na celu zaspokojenie niezbędnej potrzeby, a jezeli tak to jakiej? Nie wiadomo również w jaki sposób tego rodzaju potrzeba miałaby być związana z bieżącymi sprawami życia codziennego. Wydaje się zatem, że w omawianym zakresie należy się po prostu kierować zdrowym rozsądkiem, licząc na to, że organy egzekwujące prawo będą miały zbierzną ocenę z naszą własną.
Nie bardzo wiadomo również co należy rozumieć przez świadczenia na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19. Na dzień dzisiejszy nie bardzo wiemy jakie mogą być skutki COVID-19, trudno zatem ustalić jakie konkretnie świadczenia będą świadczeniami na rzecz przeciwdziałania tym skutkom.
Dalej nowelizacja 1 wskazuje, że gdy przemieszaczanie się następuje:
- pieszo – jednocześnie mogą się poruszać dwie osoby w odległości nie mniejszej niż 1,5 m od siebie;
- środkami publicznego transportu zbiorowego w rozumieniu art. 1a ust. 4 pkt 3a ustawy z dnia 20 czerwca 1992 roku o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2018 r. poz. 295) – środkiem tym można przewozić, w tym samym czasie, nie więcej osób, niż wynosi połowa miejsc siedzących.
Tutaj mamy prawdziwego potwora prawniczego. Pamietajmy bowiem, że ograniczenie dotyczy przemieszczania się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że punkt 1 odnosi się do przemieszczania się pieszo na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że UWAGA: na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej jenocześnie mogą sie poruszać tylko dwie osoby, ale muszą być w odległości nie mniejszej niż 1,5 m od siebie - czyli może to być odległość na przykład 100 lub 200 kilometrów, ale zawsze tylko dwie osoby jednocześnie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Przy czym omawianego ograniczenia nie stosuje się do osób najbliższych, czyli każda z tych osób może poruszać się dodatkowo z osobami najbliższymi. Pozostaje życzyć powodzenia organom, które miałyby egzekwować tak zredagowaną normę prawną. Mniej śmieszne jest jednak to, że my musimy się do tej normy stosować. W omawianym przypadku umiejętności prawidłwej legislacji ewidentnie zawiodły i trudno to tłumaczyć pośpiechem. Nie jesteśmy w stanie wojny, rządzący zapewniają o odbywaniu ciągłych narad, spotkań i temu podobnych. Tekst dwustronnicowego, tak ważnego, aktu prawnego należało zredagować po prostu dużo lepiej, tak aby tak oczywistych błędów nie było. W związku z powyższym należy przyjąć, że omawiana restrykcja dotyczy osób idących wspólnie ze sobą oraz osób które się wyprzedzają lub wymijają, pomimo tego, że takiego (lub innego) doprecyzowania zabrakło w omawianym rozporządzeniu.
Ponadto nowelizacja 1 (§1 pkt 1) zniosła zwolnienie z obowiązku podania danych kontaktowych oraz odbycia kwarantanny po przekroczeniu granicy dla osób, ktore wykonują czynności zawodowe w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie sąsiadującym. Tym samym także takie osoby będą zobowiązane do podania danych kontaktowych i odbycia kwarantanny.
Nowelizacja 1 wprowadziła zasadę, że obowiązek poinformowania o zamiarze wywozu lub zbycia określonych przedmiotów poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej należy wykonać na conajmniej 36 godziny przed takim zamiarem (zamiast 24 godzin). Tutaj także regulacja jest dosyć specyficzna - konia z rzędem temu, kto przewidzi że za 36 godzin „najdzie go” zamiar wywiezienia lub zbycia określonych przedmiotów za granicę. Kiedy bowiem sobie to uświadomi, już będzie miał taki zamiar, a to będzie oznaczało, że naruszył omawianą normę - bo przecież zawiadomienie powinno nastąpić na conajmniej 36 godzin "przed zamiarem". Dlatego obowiązek powiadamiania powinien być liczony wstecz od planowanej daty wywiezienia lub zbycia określonych przedmiotów, w nie od momentu powzięcia zamiaru.
Nowelizacja 1 zmieniła również dopuczalną liczbę osób uczestniczących w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych, na danym terenie lub w danym obiekcie (wewnątrz lub na zewnątrz) do 5 osób (oprócz osób sprawujących kult religijny lub osób zatrudnionych przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu).
Co ciekawe, w przypadku zgormadzeń nowelizacja 1 poszła znacznie dalej - całkowicie ich zakazując od dnia 25 marca 2020 roku i rozciągnęła ten zakaz nie tylko na oficjalne zgromadzenia, ale również na inne zgromadzenia, imprezy (cokolwiek to oznacza), spotkania i zebrania niezależnie od ich rodzaju. Zakaz ten nie dotyczy jednak spotkań z osobami najbliższymi oraz osobami najbliższymi osoby, z którą pozostaje się we wspólnym pożyciu. Omawiany zakaz nie dotyczy również spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzeniem działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym. Oznacza to przykładowo, że mogą odbyć się walne zgromadzenia akcjonariuszy, zgromadzenia wspólników czy też zebrania wspólników.
konkluzja
Wprowadzenie dalszych, bezprecedensowych w historii trzeciej Rzeczypospolitej Polskiej, ograniczeń konstytucyjnych praw i wolności obywatelskich bez formalnego wprowadzenia stanu nadzwyczajnego jest w mojej ocenie poważnym nadużyciem. Tym bardziej, że stan klęski żywiołowej może być, zgodnie z ustawą z dnia 18 kwietnia 2002 roku o stanie klęski żywiołowej (Dziennik Ustaw numer 62, pozycja 558 z 2002 roku ze zmianami) wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych (art. 2), a te zdefiniowane są jako:
zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu
Komentarze
Prześlij komentarz